จักรพรรดินีจ่างซุน (Empress Zhangsun: 長孫皇后) อัครมเหสีในจักรพรรดิถังไท่จงและพระราชมารดาของจักรพรรดิถังเกาจงแห่งราชวงศ์ถัง พระนางประสูติเมื่อ 15 มีนาคม 601 ไม่ปรากฏพระนามเดิม


จักรพรรดินีจ่างซุน (Empress Zhangsun: 長孫皇后)

พระนางจ่างซุนเป็นน้องสาวของจ่างซุนอู๋จี้ บรรพบุรุษมีเชื้อสายเซียนเป่ย บิดาเป็นนายพลราชวงศ์สุย มารดาเป็นบุตรสาวของขุนนาง

พระนางจ่างซุนได้รับการศึกษาอย่างดีจึงมีความรอบรู้ เมื่ออายุ 13 พระนางสมรสกับหลี่ซื่อหมินและติดตามสามีไปทำศึกสงครามด้วยเสมอโดยคอยทำหน้าที่ปลอบขวัญทหารอยู่เบื้องหลัง

เมื่อหลี่ซื่อหมินขึ้นครองราชย์เป็นจักรพรรดิถังไท่จง พระนางจ่างซุนจึงได้รับการสถาปนาเป็นจักรพรรดินีจ่างซุน (จ่างซุนฮองเฮา) โดยพระนางเป็นจักรพรรดินีองค์แรกและองค์เดียวของถังไท่จง

กล่าวกันว่าจ่างซุนฮองเฮาเป็นผู้มีคุณธรรมอันประเสริฐ ตลอดชีพของพระนางใช้ชีวิตอย่างสมรรถะเรียบง่าย ให้คำปรึกษาพระสวามีอยู่ในกรอบขอบเขตและดูแลความเรียบร้อยในวังหลังอย่างไม่ขาดตกบกพร่อง

ในช่วงเวลาหลายปีที่ถังไท่จงประชวรหนัก จ่างซุนฮองเฮาหมั่นมาเข้าเฝ้าดูแลทั้งเช้าเย็นโดยพระนางจะพกเข็มพิษเอาไว้ในเข็มขัดเพื่อจบชีวิตตัวเองตามหากพระสวามีสวรรคต

จ่างซุนฮองเฮาล้มป่วยด้วยโรคหอบหืดเรื้อรัง เมื่อรู้ว่าไม่สามารถยื้อต่อไปได้พระนางจึงสั่งเสียกับสวามีว่าอย่าสร้างสุสานใหญ่โตเพื่อไม่ให้สิ้นเปลืองทรัพยากรและแรงงาน แต่ให้ฝังร่างบนเนินเขาโดยใช้อิฐหรือไม้ในหลุมเท่านั้น

จ่างซุนฮองเฮาสิ้นพระชนม์เมื่อ 28 กรกฎาคม 636 สร้างความเสียพระทัยแก่ถังไท่จงอย่างสุดซึ้ง พระนางได้รับการสถาปนาเป็นจักรพรรดินีเหวินเต๋อชุนเฉิง (Empress Wendeshunsheng: 文德順聖皇后)

พิธีศพของจ่างซุนฮองเฮาถูกจัดอย่างสมพระเกียรติในสุสานเจาหลิง แต่มีการลดค่าใช้จ่ายลงเท่าที่จะเป็นไปได้ตามที่พระนางต้องการ ต่อมาเมื่อถังไท่จงสวรรคตร่างของพระองค์ถูกนำมาฝังไว้ในสุสานเดียวกัน